Veilig leven

Overwegongevallen

In 2020 heeft de ExCo de ambitie en visie van ProRail neergelegd met de vaststelling van het document Aanpak Overwegen. De ambitie is het tot 0 reduceren van het aantal incidenten en daarmee dodelijke slachtoffers en van het aantal storingen op overwegen. Met het ministerie wordt overleg gevoerd om structureel budget beschikbaar te stellen voor de verdere invulling van deze ambitie.

Er waren in 2020 in totaal 25 aanrijdingen op overwegen, waarbij 5 dodelijke en 3 zwaargewonde slachtoffers onder weggebruikers te betreuren waren. Deze aantallen liggen lager dan in de voorgaande jaren. De invloed van de coronacrisis op de omvang van het treinverkeer en het wegverkeer heeft hier invloed op gehad. ProRail wil zo snel mogelijk de openbare overwegen zonder actieve beveiliging (NABO) beveiligen dan wel opheffen. Tot en met 2020 zijn binnen het NABO-programma in totaal 67 overwegen opgeheven of beveiligd. Daarnaast zijn binnen het Landelijke Verbeteraanpak Overwegen verbeteringen doorgevoerd zoals het verkorten van dichtligtijden en het aanbrengen van gedragsbeïnvloedende objecten.

Op 22 mei 2020 vond er een botsing plaats tussen een reizigerstrein van NS en een landbouwvoertuig op een NABO in Hooghalen. Daarbij kwam de machinist om het leven en twee reizigers raakten gewond. Deze botsing had veel impact op de collega’s bij NS en andere vervoerders en riep de dringende vraag op hoe op korte termijn de onveiligheid op NABO’s verder verminderd kan worden zolang ze nog niet zijn opgeheven. Op twee plekken zijn tijdelijke snelheidsbeperkingen ingesteld, zijn extra snoeiwerkzaamheden uitgevoerd om het zicht te verbeteren en zijn op verzoek van NS observanten ingezet om het verkeer op enkele NABO’s te attenderen op het naderen van een onbeveiligde overweg. Verder gaat ProRail onderzoeken of er meer mogelijkheden zijn om de veiligheid op openbare NABO’s op korte termijn te verbeteren. Daarnaast wordt gekeken naar innovatieve maatregelen ter verhoging van de veiligheid op particuliere landbouwoverwegen.

In 2020 is de veiligheidssituatie bij overwegen in haven- en industriegebieden geïnventariseerd. Vervolgens is gestart met de verbetering van de zichtlijnen bij een aantal overwegen in het Rotterdamse havengebied. Voor Haven- en Industriegebieden is een Overwegenregister ingericht.

Campagnes

We hebben een belangrijke rol in het bewaken van de veiligheid op en rond het spoor. Dit uit zich onder meer door de inzet van bewustwordingscampagnes voor specifieke doelgroepen, zoals senioren, jongeren, spoorlopers en beroepschauffeurs. In 2020 hebben wij een bewustwordingscampagne ingezet voor spoorlopers.

PazzUp: onderwijsvoorlichting

We vinden het belangrijk dat kinderen vroeg leren hoe zij zich verstandig en veilig gedragen in de omgeving van het spoor. Ouders hebben een rol en als beheerder van de spoorinfra heeft ProRail een maatschappelijke verantwoordelijkheid. Daarom biedt ProRail de onderbouw van middelbare scholen en de groepen 5 t/m 8 van basisscholen de mogelijkheid om met het digitale lespakket PazzUp te leren over veiligheid rond het spoor. Voor de middelbare scholen bieden we ook een bezoek aan door een gastdocent van ProRail. ProRail heeft vijf gastdocenten die naast hun werk 1 à 2 dagen per maand gastlessen geven. Gewoonlijk geven deze docenten aan ruim 4.000 leerlingen per jaar een gastles. Door corona waren dit in 2020 circa 450 leerlingen op zeven scholen, waarvan één basisschool. Acht scholen annuleerden hun aanvragen voor gastlessen. In het najaar is weer gestart met een aantal gastlessen en deze zijn door de tweede coronagolf weer stopgezet.

Wij bieden ook materialen aan waarmee onze medewerkers gastlessen kunnen verzorgen op de basisschool van hun eigen kind. In deze les maken kinderen kennis met ProRail en leren ze waar ze op moeten letten bij het oversteken van een overweg. Onze medewerkers nemen steeds vaker het initiatief om deze gastlessen te geven. Met de lessen staan we als organisatie middenin de samenleving: we bieden kinderen kennis over allerlei aspecten van het spoor en onze medewerkers krijgen de gelegenheid om vorm te geven aan hun maatschappelijke betrokkenheid.

Door corona is vanuit het onderwijs de belangstelling voor het online lesmateriaal toegenomen. Het bezoek van basisscholen aan www.pazzup.nl/junior met lessen die leerkrachten zelf kunnen geven, is ongeveer verdubbeld ten opzichte van de jaren ervoor. Het bezoek aan www.pazzup.nl/vo voor voortgezet onderwijs is ongeveer verdrievoudigd. Er is, mede door de toename van het aantal online bezoekers, ook onderzoek gedaan naar de kwaliteit, inhoud en gebruiksvriendelijkheid van PazzUp Junior en daaruit volgend zijn relevante verbeteringen aangebracht.

Op middelbare scholen is onderzoek gedaan naar de belangstelling voor (andere vormen van) gastlessen tijdens de coronaperiode. Uit dit onderzoek blijkt dat scholen de voorkeur hebben voor een echte fysieke gastles, onder meer vanwege de interactie. Afgebakend online materiaal is een redelijk alternatief maar dus geen vervanging. Het ontwikkelen van verbeteringen op basis van het onderzoek loopt en zal doorlopen in 2021.

Suïcidepreventie

Er waren in 2020 in totaal 198 suïcides met dodelijke afloop op het spoor, vergelijkbaar met de 194 suïcides in 2019. Ook zijn er 22 suïcidepogingen met letsel geregistreerd, waarvan 15 met zwaar en 7 met licht letsel. Er waren geen positieve of negatieve effecten merkbaar van de coronamaatregelen. Er zijn bij ProRail in 2020 52 interventies geregistreerd, waarbij een suïcide is voorkomen doordat een ter plaatse aanwezig personeelslid, een reiziger of een voorbijganger contact maakte met de desbetreffende persoon en waarna melding is gemaakt van de interventie bij ProRail en in sommige gevallen ook bij hulpverlenende instanties. De voor 2020 voorziene maatregelen uit het programma Suïcidepreventie, -afhandeling en nazorg zijn volgens plan in samenwerking met de vervoerders uitgevoerd. Dit betrof de registratie van suïcides, verdere afscherming van het spoor, personeelstraining om interventies te plegen, de uitvoering van informatiecampagnes, samenwerking met zorgverleners, hulpdiensten en 113 zelfmoordpreventie, een verdere versnelling van de afhandeling en verbetering van de nazorg.

Overige slachtoffers

In 2020 zijn er 3 spoorlopers aangereden door een trein, waarbij ze om het leven zijn gekomen. Het betrof in alle gevallen personen die zich zonder toestemming op het spoor begaven. Daarnaast is één machinist ernstig gewond geraakt toen deze op een overweg op een rangeerterrein met de fiets ten val was gekomen.

Informatie over gevaarlijke stoffen

In 2020 waren er geen ontsporingen, botsingen of branden van treinen met gevaarlijke stoffen. Er waren 25 druppellekkages met laag uitstroomrisico (25 in 2019).

De accuraatheid van de informatie over de aanwezigheid van gevaarlijke stoffen in wagens tijdens rangeerwerk was 92%, een verbetering in vergelijking met voorgaande jaren.