Punctueel spoor

Ook in 2020 zitten alle prestatiecijfers rond dit thema aan de goede kant van de met het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat overeengekomen bodemwaarden. De cijfers zijn zelfs nog beter dan vorig jaar, maar dat komt ook door de afgenomen reizigersaantallen. 

Reizigerspunctualiteit hoofdrailnet (HRN) gestegen, maar...

Reizigerspunctualiteit HRN (op 5 of 15 minuten gemeten) geeft een indicatie van het percentage reizen dat met minder dan 5 (of 15) minuten vertraging is verlopen. Dat wil zeggen dat de reiziger bij aankomst op zijn of haar uitcheckstation minder dan 5 (of 15) minuten vertraging had ten opzichte van de reis die de reiziger vanaf het moment van inchecken volgens de reisplanner had kunnen maken.

Reizigerspunctualiteit wordt vooral bepaald door de punctualiteit van treinen, aansluitingen tussen treinen en uitval van treinen. ProRail werkt nauw samen met NS om de operationele prestaties op het Hoofdrailnet te verbeteren. Net als ieder jaar hebben we de dienstregeling waar mogelijk geoptimaliseerd ten behoeve van de betrouwbaarheid. We zetten daarnaast in op preventie van verstoringen. Als deze toch optreden, proberen we in de bijsturing de impact zoveel mogelijk te beperken.

De Reizigerspunctualiteit HRN in 2020 was 93,5% op 5 minuten en 97,9% op 15 minuten. Dat is ruim hoger dan de 92,6% en 97,7% uit 2019. In januari profiteerden we van mild winterweer. In februari werden de prestaties gedrukt door de stormen Ciara en Dennis en enkele grote infrastoringen. In maart daalden de reizigersaantallen in de eerste golf van de coronacrisis tot circa 10% van de gebruikelijke situatie. NS is een basisdienstregeling gaan rijden en na wat opstartproblemen – planmatig opgeheven treinen bleven in de Reisplanner staan en leidden zo tot lage reizigerspunctualiteit – steeg het prestatiecijfer aanzienlijk. Doordat er veel minder treinen reden, was er meer ruimte om vertragingen in te lopen en werden deze minder doorgegeven aan andere treinen.

Halverwege het jaar is de treindienst weer opgeschaald, maar de reizigersaantallen bleven ten opzichte van 2019 steken op circa 30-50%. Aan het einde van het jaar is de treindienst opnieuw afgeschaald tijdens de tweede golf van de coronacrisis. De Reizigerspunctualiteit bleef de hele tweede jaarhelft hoog, mede door juist die lage reizigersaantallen. Halteringen duurden korter, waardoor kleine vertragingen konden worden ingelopen en de haltering zelf minder vaak uitliep. Zo verdween de traditionele prestatiedip in de spits vrijwel volledig en ook in de herfst heeft het treinverkeer hier veel voordeel van gehad.

Reizigers reisden in 2020 niet alleen minder vaak, maar ook minder ver. Daardoor steeg het aandeel (niet het aantal) korte reizen. Korte reizen zijn minder vatbaar voor vertraging dan lange reizen en dus steeg ook hierdoor de gemiddelde Reizigerspunctualiteit.

Reizigerspunctualiteit 5 minuten HSL

De reizigerspunctualiteit 5 minuten HSL is een deelverzameling van de reizigerspunctualiteit op het hoofdrailnet. De reizigerspunctualiteit 5 minuten HSL bedroeg over 2020 85,2%. Daarmee hebben ProRail en NS boven de met het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat afgesproken bodemwaarde (82,1%) gepresteerd en is ook beter gepresenteerd dan in 2019 (83,4%).

Het jaar 2020 begon matig. In januari en februari lagen de scores onder de bodemwaarde. De oorzaken waren met name een defect viaduct op de HSL, een defect in de Willemsspoortunnel bij Rotterdam en een groot aantal dagen met harde wind.

Eind maart startte vanwege de coronacrisis de zogeheten basisdienstregeling. In deze dienstregeling was er nauwelijks binnenlands vervoer over de HSL-infrastructuur. De meeste reizen die voor de HSL-KPI meetelden, vonden daarom plaats over het conventionele net. Gevolg was dat de KPI-scores van maart tot en met mei niet lieten zien wat wij normaal gesproken beogen te meten met de reizigerspunctualiteit 5 minuten HSL.

Vanaf juni is het binnenlands vervoer over de HSL-infrastructuur weer opgestart. Daarmee geven de scores vanaf juni weer een goed beeld van de prestaties van het binnenlands vervoer dat gebruik maakt van de HSL-infrastructuur. De gemiddelde maandscores liggen sinds juni continu boven de 85%; voor het vervoer over de HSL historisch gezien een hoog niveau. Dit komt onder meer doordat het treinverkeer op het hoofdrailnet zeer punctueel rijdt en daardoor minder vertraging voor HSL-treinen veroorzaakt. Daarnaast rijden er minder internationale treinen. Dit zorgt voor minder vertraging vanuit het buitenland en voor ruimte in de dienstregeling. Tot slot was het aantal dagen met hoge uitval (>10%) als gevolg van bijvoorbeeld weer, infra- of materieeldefecten tussen juni en december lager dan in 2019.

Als er weer meer internationaal treinverkeer op gang komt, zullen de KPI-scores op de HSL meer onder druk komen te staan. Daarom blijven wij ook in 2021, samen met NS, veel aandacht geven aan de HSL om de operationele scherpte en doorgevoerde verbeteringen vast te houden.

Treinpunctualiteit regionale series zeer hoog

Voor de regionale series meten we Treinpunctualiteit, geen Reizigerspunctualiteit. Treinpunctualiteit is het percentage treinaankomsten waarbij het verschil tussen de geplande en de gerealiseerde tijd kleiner is dan 3 minuten. Uitgevallen aankomsten en aankomsten van vervangende treinen worden niet meegerekend. Deze indicator wordt niet op alle stations gemeten, maar vooral op de eindpunten van de regionale lijnvoeringen.

In 2020 zijn weinig grote veranderingen in de regionale dienstregelingen doorgevoerd. Door de afgenomen reizigers- en treinaantallen verbeterde ook regionaal het prestatiecijfer, met bijna een heel procentpunt naar 96,1%.

Transitotijd goederenvervoer verder verbeterd

In 2018 introduceerden we de prestatie-indicator Transitotijd goederenvervoer, de opvolger van de Punctualiteit goederenverkeer. Deze indicator meet welk deel van de goederentreinen door toedoen van ProRail meer dan een half uur langer onderweg is dan gepland (de transitotijd) op het Nederlandse deel van hun traject.

Sinds 2018 is de Transitotijd goederenvervoer jaarlijks verbeterd: van 3,6% in 2018 via 3,4% in 2019 naar 3,2% in 2020. Dat ligt allemaal zeer ruim onder het maximum van 7,5% dat voor deze indicator is afgesproken. Vanaf 2021 stelt het ministerie de bodemwaarde bij naar 4,5% en hanteren we intern een streefwaarde van 3,8%. Vanuit de goederenvervoerders hebben we signalen gekregen dat de transitotijd onvoldoende weergeeft welke prestaties het goederenvervoer ervaart. Momenteel zijn we in gesprek met het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en goederenvervoerders om te onderzoeken of er manieren zijn om de prestaties goederenvervoer beter meetbaar te maken

VerbeterAanpak Trein: Elke Tien Minuten Een Trein Rotterdam-Schiphol-Arnhem (VAT ETMET RoSA)

Sinds 2018 rijdt er tussen Amsterdam en Eindhoven elke tien minuten een intercity. Het volgende traject waarop een vergelijkbare frequentieverhoging gepland staat, is het traject Rotterdam - Schiphol – Arnhem. Het programma VAT ETMET RoSA is een samenwerkingsverband van NS en ProRail, waarbij het programma ook gezamenlijk bestuurd wordt. Het doel van dit programma is om te voorkomen dat de frequentieverhoging die ingaat per december 2021, ten koste gaat van de reizigerspunctualiteit. Dit doen we door maatregelen te realiseren die de kans op én de impact van storingen verkleinen. Bijvoorbeeld door de bijsturing te optimaliseren, door de infrastructuur en het materieel betrouwbaarder te maken en door operationeel betrokken medewerkers door middel van simulaties voor te bereiden op de nieuwe dienstregeling.

In 2019 hebben ProRail en NS onderzocht welke maatregelen moeten worden genomen om de verwachte daling in de reizigerspunctualiteit als gevolg van de vijfde en zesde intercity op deze corridor te voorkomen. Begin 2020 is door het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat subsidie verleend op de maatregelen die ProRail zal realiseren. Daarmee is het programma overgegaan van de planvormingsfase naar de realisatiefase. Daarnaast is in 2020 besloten om de introductie van de vijfde en zesde intercity te laten voorafgaan door een serie testdagen. Deze testdagen zullen waarschijnlijk plaatsvinden op de woensdagen, startend in september 2021.