Organisatie en activiteiten
Wat wij doen
Wij zorgen voor de aanleg, het onderhoud en het beheer van het Nederlandse spoorwegnet. Als onafhankelijke partij verdelen we de ruimte op het spoor, regelen we al het treinverkeer, bouwen en beheren we stations en leggen we nieuwe sporen aan. We onderhouden bestaande sporen, wissels, seinen en overwegen. ProRail is tevens netbeheerder en in die hoedanigheid verantwoordelijk voor het transport van elektriciteit over het net.
Onze missie
Wij verbinden mensen, steden en bedrijven per spoor, nu en in de toekomst. Wij maken aangenaam reizen en duurzaam vervoer mogelijk.
Onze strategie
We willen Nederland, nu en in de toekomst, per spoor blijven verbinden. Hierbij staan wij voor een aantal grote uitdagingen. De vraag naar reizigers- en goederenvervoer per trein groeit sterk. Naar verwachting zal de totale vraag naar reizigers- en goederenvervoer in 2040 met 30% zijn toegenomen. Door het vervoer van 25-45% meer reizigers en 50-90% meer goederentonnen over het spoor te faciliteren, geven we duurzame invulling aan de Nederlandse mobiliteitsvraag. Het spoor is essentieel voor het drukbevolkte Nederland en de ons omringende landen. We zien ook dat nieuwe technologieën ProRail kansen én bedreigingen bieden. Daarnaast staat Nederland voor een grote duurzaamheidsopgave die wij graag helpen in te vullen. We werken efficiënt en kostenbewust aan een spoorwegnet waarop het aangenaam reizen is en waarop goederen onbelemmerd kunnen worden vervoerd.
Onze ambities
ProRail Verbindt: We ontwikkelen de capaciteit voor de mobiliteit van de toekomst.
ProRail Verbetert: We maken mobiliteit per spoor zo betrouwbaar mogelijk, nu en in de toekomst.
ProRail Verduurzaamt: We maken spoormobiliteit zo duurzaam mogelijk.
Betaalbaar spoor: We streven naar lagere kosten per treinkilometer.
Voor de periode tot 2040 voorzien we flinke groei in de vraag naar reizigers- en goederenvervoer per trein. In het kader van OV Toekomstbeeld werken we aan een visie op de netwerkontwikkeling en bereiden we Nederland voor op deze groei van het spoorgebruik. In 2020 kregen we te maken met de coronacrisis en zag de mobiliteit er heel anders uit. Deze crisis roept vragen op: Gaan mensen permanent meer thuiswerken? Zijn we in staat de spits te blijven mijden? Aan de andere kant heeft de crisis ons bewuster gemaakt van het belang van duurzaam reizen. Daardoor is er meer aandacht ontstaan voor het reizen per trein in plaats van met het vliegtuig. Omdat we de toekomst niet kunnen voorspellen, zorgen we ervoor dat onze initiatieven en werkzaamheden robuust zijn voor verschillende (groei)scenario’s.
Onze nieuwe, integrale manier van werken: Samenspel voor meer treinen
ProRail heeft het vervangen en uitbreiden van de spoorinfrastructuur anders georganiseerd: in beter samenspel tussen alle betrokken organisatieonderdelen. We maken onze besluitvorming uniformer en efficiënter. Door een nieuwe, integrale manier van werken, kunnen we onze werkzaamheden efficiënter bundelen en plannen, met minder hinder voor het treinverkeer. Zo kunnen we sneller, beter en goedkoper bouwen aan de infrastructuur van de toekomst: meer capaciteit, betrouwbaar, duurzaam en betaalbaar spoor. Lees hierover meer in ‘Samenspel voor meer treinen’.
Onze cultuur
Om onze ambities op het spoor waar te kunnen maken, investeren we in een (organisatie)cultuur waarin presteren, ontwikkelen en samenwerken centraal staan. We investeren in deze beoogde gedragsontwikkeling door onze organisatiestructuur waar nodig te wijzigen, en door een fysieke en sociale werkomgeving in te richten die ons motiveert om te presteren, continu te ontwikkelen en samen te werken aan het realiseren van onze ambities.
Werkgebied
Ons werkgebied is het spoor in Nederland en de aansluitingen op het spoor naar het buitenland. Ons hoofdkantoor staat in Utrecht. Daarnaast zijn er vier regiokantoren: Amsterdam, Rotterdam, Zwolle en Eindhoven. Verspreid over het land hebben we twaalf verkeersleidingposten van waaruit het treinverkeer wordt bestuurd. Er zijn zes uitruklocaties voor incidentenbestrijding. In Utrecht zit het Operationeel Controle Centrum Rail (OCCR), waar ProRail samenwerkt met vervoerders en spooraannemers en de afhandeling van calamiteiten en incidenten op het spoor coördineert.
Betrokken werkgever
We zijn een betrokken werkgever en vinden het belangrijk dat onze medewerkers een goede balans hebben tussen werk en privé. Vakmanschap, betrokkenheid, flexibiliteit en het enthousiasme van onze medewerkers zijn essentieel – en daarom investeren we daar elk jaar in.
Juridische structuur
ProRail is een besloten vennootschap: ProRail B.V. De Nederlandse Staat is via Railinfratrust B.V. 100% aandeelhouder van ProRail. Het aandeelhouderschap is ondergebracht bij het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat.
Omvorming tot zbo
Eind 2016 heeft de regering besloten ProRail om te vormen tot een zelfstandig bestuursorgaan (zbo). Het wetsvoorstel is begin 2020 door de staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat bij de Tweede Kamer ingediend. In de Tweede Kamer vonden onder meer een technische briefing met de Raad van State plaats en een rondetafelgesprek met vertegenwoordigers uit de spoorsector, waaronder onze CEO en de voorzitter van de ondernemingsraad, en wetenschappers. Ook zijn er schriftelijke Kamervragen gesteld. Na het aftreden van het kabinet in januari 2021 is de behandeling van het wetsvoorstel controversieel verklaard.
In 2020 is op diverse terreinen voorbereidend werk gedaan. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en ProRail hebben een samenwerkingsvisie ontwikkeld met uitgangspunten en afspraken over de nieuwe vorm van samenwerking. ProRail en het ministerie hebben in 2020 de omvorming aangegrepen om de positie van ProRail als publieke uitvoerder en deskundig adviseur van de bewindspersonen van het ministerie te versterken. Het ministerie en ProRail hebben daarnaast gezamenlijk diverse gesprekken met stakeholders gevoerd. De belangen van medewerkers, reizigers, vervoerders en verladers kregen hierbij steeds de volle aandacht.
Een aantal ontwikkelingen kunnen we vooruitlopend op het verdere verloop van het wetsvoorstel verder vormgeven. Voorbeelden zijn het goed invullen van onze rol als betrouwbare adviseur voor het ministerie, decentrale overheden en andere sectorpartijen, de verbetering en vereenvoudiging van de verantwoording naar het ministerie en het vergroten van de transparantie naar onze omgeving.
Juridisch speelveld
ProRail staat breed in de belangstelling van zijn omgeving, reizigers, vervoerders en toezichthouders. Denk daarbij aan het toezicht van de Autoriteit Consument & Markt (ACM) op de capaciteitsverdeling, de gebruiksvergoeding, de netverklaring en de toegangsovereenkomst. Daar komt het toezicht bij van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) op naleving van de Spoorwegwet met een focus op veiligheid. Daarnaast besteedt ProRail extra aandacht aan contracten en contractmanagement gedurende de uitvoering van projecten, mede om zorg te dragen voor een goede werkrelatie met aannemers, opdrachtgevers en de omgeving van ProRail.
Beheerconcessie
Onze beheertaken staan in de Spoorwegwet en zijn vertaald naar de beheerconcessie. De huidige beheerconcessie loopt van 2015-2025, tenzij deze eerder wordt ingetrokken bij het van kracht worden van de instellingswet zbo (Wet publiekrechtelijke omvorming ProRail). In deze beheerconcessie zijn de verantwoordelijkheden van ProRail vastgelegd:
Het onderhoud van de hoofdspoorweginfrastructuur.
De voorbereiding en uitvoering van de uitbreiding van de hoofdspoorweginfrastructuur.
Een eerlijke, niet-discriminerende en transparante verdeling van de capaciteit van de hoofdspoorweginfrastructuur.
Het leiden van het verkeer over de hoofdspoorweginfrastructuur.
Beheerplan
Jaarlijks stelt ProRail in samenspraak met het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat een beheerplan op met doelstellingen voor het desbetreffende jaar. In 2019 hebben we voor het eerst een beheerplan opgesteld voor een periode van twee jaar, het beheerplan 2020-2021. In 2020 hebben we een addendum op dit beheerplan gemaakt. Doel van het tweejarig beheerplan is ervaring op te doen met een meerjarig plan, vooruitlopend op een plan voor meerdere jaren na de zbo-omvorming. Input voor het beheerplan is onder meer de jaarlijkse beleidsprioriteitenbrief waarin het ministerie de belangrijkste aandachtspunten voor het komende jaar aangeeft. Wij meten de voortgang van onze activiteiten onder andere op basis van prestatie-indicatoren en rapporteren op halfjaarbasis aan het ministerie.
Organogram
Verslag raad van bestuur
De raad van bestuur (RvB) doet in de volgende hoofdstukken verslag van de prestaties en gebeurtenissen in 2020: 'Profiel van ProRail', 'Spoorprestaties', 'Maatschappelijke prestaties', 'Onze Medewerkers', 'Financiën' en 'Risicomanagement'.
Mijn Verslag (1)